ÇİNA VE RUSYA’NIN GÜÇLENEN İŞBİRLİĞİ
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, ABD Başkanı Donald Trump’ın Kremlin’e yönelmesi sonrasında Pekin ve Moskova arasındaki kararlılığın bir göstergesi olarak, Pazartesi günü Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleştirdiği görüntülü görüşmede iki ülkenin “iyi günde kötü günde birlikte olmuş gerçek dostlar” olduğunu belirtti. Bu ‘sıcak’ ifadeler, Trump yönetiminin Rusya ile hızlı bir yakınlık kurma çabası içinde olduğu bir dönemde, Pekin ve Moskova arasındaki ilişkiyi olumsuz etkileyebilecek spekülasyonların önüne geçmeyi amaçlıyordu. Görüşme, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgalinin yıldönümünü yaklaşırken, Çin’in Putin’in Batı’dan kaynaklanan ekonomik izolasyonunu aşmasına yardımcı olmasının üzerinden geçen üç yılın ardından geldi. Ukrayna’nın işgali öncesinde Xi ve Putin, “sınır tanımayan” bir ortaklık kararlılıklarını ortaya koymuşlardı. O tarihten bu yana Çin, petrol alımları ve çift kullanımlı teknoloji satışları ile Rusya’nın savaş çabalarını destekledi.
KÜRESEL GÜÇ HESAPLAMALARI
Xi Jinping ve Vladimir Putin, Batı’ya karşı ortak bir ideolojik muhalefet geliştiren iki lider olarak ABD’yi suçluyor ve Washington’un etkisini zayıflatmak için küresel düzenin yeniden şekillendirilmesini savunuyorlar. Çin devlet medyasında Xi, “Tarih ve gerçeklik bize Çin ve Rusya’nın birbirlerinden uzaklaşmayan iyi komşular ve iyi günde kötü günde birlikte olan, birbirlerini destekleyen ve birlikte gelişen gerçek dostlar olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Ayrıca, Xi, iki ülke arasındaki ilişkilerin “herhangi bir üçüncü taraftan etkilenmediğini” belirterek, dolaylı olarak ABD’ye göndermelerde bulundu ve dış politikalarının “uzun vadeli” olduğunu vurguladı.
TRUMP YÖNETİMİNİN STRATEJİK ÇIKARLARI
Trump’ın, Ukrayna’daki Rus işgalini kışkırtmakla suçlaması ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’i “diktatör” olarak nitelendirmesi, Washington’un Rusya ve Çin’i bölmeye yönelik stratejisini ortaya çıkaran spekülasyonları arttırdı. Trump yönetiminde yeni göreve gelen bazı yetkililer, askeri açıdan daha fazla odaklanmak için Avrupa’daki ABD birliklerinin seviyesinin düşürülmesini önerdi. Bu dönüşüm, Washington’un dikkatini Çin’e yönlendirme çabasını gözler önüne seriyor.
SİYASİ İLETİŞİM VE GÖRÜŞMELER
Rus devlet medyası, Xi’nin Mayıs ayında Moskova’yı ziyaret ederek, Sovyetlerin İkinci Dünya Savaşı’ndaki zaferinin yıldönümü sembolik etkinliklerine katılacağını duyurdu. Putin, Trump’ı da bu anma törenine davet etti. Çin ve Rusya liderleri arasındaki telefon görüşmesi, Kremlin’in ortak ülkeleri kendi yanlarında tutma çabasına ve Putin’in uzun süredir eleştirdiği ABD ile ilişkilerini yeniden şekillendirme girişimine denk geliyor. Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, yaptığı açıklamada, “Başkan geçen hafta bir dizi hükümet ortağını Amerikalılarla temasları hakkında bilgilendirme arzusundan bahsetti. Bu niyetler doğrultusunda bu süreç bugün başladı” değerlendirmesini yaptı. Ayrıca, Kremlin’in açıklamasında Putin’in Xi’yi “son Rus-Amerikan temasları” hakkında bilgilendirdiği ve Çin’in “Rusya ve ABD arasında başlayan diyaloğu desteklemeye istekli olduğu” yer aldı.
