PİYASALARDA BÜYÜK DÜŞÜŞ YAŞANDI
Küresel piyasalarda, ABD Başkanı Donald Trump’ın ilan ettiği yeni gümrük vergileri sonrasında önemli bir düşüş gerçekleşti. ABD’nin en büyük 500 şirketini kapsayan S&P 500 endeksi yüzde 4,8 geriledi ve bu rakam pandemiden bu yana görülen en büyük düşüş olarak kayıtlara geçti. Günün erken saatlerinde Asya’dan Avrupa’ya kadar olan finansal piyasalarda da değer kayıpları yaşandı. Hisse senetleri içinde, yüzde 9’dan fazla düşüş yaşayan Nike, Apple ve Target en büyük kayıpları yaşayan şirketler arasında yer aldı.
TRUMP’TAN CESUR AÇIKLAMALAR
Beyaz Saray’da Trump, ABD ekonomisinin “patlama yaşayacağını” dile getirdi. İthalatta uygulanacak en az yüzde 10 oranında gümrük vergisi getirme kararının arkasında duran Trump, bunun federal geliri artıracağını ve ülke içindeki üretimi yükselteceğini savundu. Ancak Trump yönetiminin bu adımının, hem ABD’de hem de dünya genelinde fiyatları artırma riski taşıdığı ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceği öngörülüyor. Trump, ticaret ortakları arasında yer alan Çin ve Avrupa Birliği’nden gelen ürünlere de ek maliyetler getirdi. Çin, toplamda yüzde 54’lük bir gümrük vergisi ile karşılaşırken, AB için bu oran yüzde 20 olacak. Perşembe günü her iki taraf da karşılıklı misillemeler yapacaklarının sinyallerini verdi.
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ ENDİŞELİ
Gümrük vergileri, ithal ürünler üzerinden uygulanan ek vergilerdir. Trump’ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı plan, bu vergileri son 100 yılın en yüksek seviyelerine çıkaracak. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), bu gelişmeden dolayı “derin endişe” duyduğunu belirtirken, ticaret hacminin bu yıl yüzde 1 azalabileceğini tahmin ediyor. İş dünyası, Trump’ın gümrük vergilerinin küresel ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri ile endişeli. Aşırı enflasyon ve ekonomide duraksama riski gündemde. Perşembe günü S&P 500 yaklaşık 2 trilyon dolar değer kaybetti. Son zamanlarda yaşanan satış baskısı, ticaret savaşı endişelerini artırdı ve Dow Jones endeksi yaklaşık yüzde 4 düşerken, Nasdaq da yaklaşık yüzde 6 geriledi. İngiltere’nin FTSE 100 endeksi yüzde 1,5 değer kaybetti ve diğer Avrupa piyasaları Asya’daki kayıpları izledi.
KANADA’DAN MISILLEME GELDİ
Perşembe günü Trump, ABD öncülüğündeki küresel ticaret düzeninin şekillendirilmesinde büyük bir politika değişikliği yaptığını savundu ve “Bence her şey çok iyi gidiyor” ifadelerini kullandı. Amerikan lider, “Piyasalar patlayacak. Hisseler yükselecek. Ülke büyük bir ekonomik sıçrama yaşayacak” dedi. Kanada Başbakanı Mark Carney, ABD’den ithal edilen araçlara yüzde 25 ek vergi koyarak misilleme yapacağını açıkladı. Daha önce Trump, Kanada ve Meksika’ya yüzde 25 gümrük vergileri uygulamıştı fakat Kuzey Amerika’daki diğer ticaret ortaklarına yönelik yeni bir vergi açıklamadı. Firmalar, vergi maliyetlerini kendileri artırmak ya da iş ortaklarıyla bölüşmek yada bunu fiyat üzerinden tüketicilere yansıtmak zorunda kalacak.
PİYASADA BELİRSİZLİK DEVAM EDİYOR
Bu durum, ülkenin tüketici harcamalarının dünya ekonomisinin yüzde 10-15’ini oluşturduğu düşünüldüğünde büyük etkiler yaratabiliyor. Perşembe günkü borsa satışlarının ardından, ekonomik belirsizlik dönemlerinde güvenli liman olarak değerlendirilen altının fiyatı, bir ara ons başına 3 bin 167,57 dolarla rekor seviyeye ulaştı fakat daha sonra geri çekildi. Dolar ise pek çok para birimi karşısında değer kaybetti. Principal Asset Management’ın analistlerine göre, bu vergilerin Avrupa’daki ekonomik büyümeyi yaklaşık bir puan aşağı çekme potansiyeli bulunuyor. Avrupa’nın misilleme yapması halinde ise bu etki daha da büyük olabilir.
Principal Asset Management’ın baş analisti Seema Shah, ABD’de vergi indirimleri gibi ek önlemler alınmadığı takdirde, resesyonun kaçınılmaz olabileceğini ifade ediyor. Trump’ın üretimi artırma hedefinin yıllara yayılacağını belirten Shah, kısa vadede ağır ithalat vergilerinin ekonomik durumu hızla yavaşlatacağını düşünüyor. Perşembe günü Stellantis (Jeep, Fiat gibi markaların üreticisi), Meksika’daki Toluca ve Kanada’daki Windsor fabrikalarındaki üretimini geçici olarak durdurma kararı aldığını açıkladı. Bu durum, Trump’ın uyguladığı otomobil ithalat vergisi sebebiyle, ABD’deki beş fabrikadan 900 çalışanın geçici olarak işten çıkarılmasına yol açacak.
ŞİRKETLERİN ZARARI ARTIYOR
Nike, büyük ölçüde Asya’da üretim yaptığı için S&P 500’de en fazla düşüş yaşayan şirketlerden biri oldu ve hisseleri yüzde 14 azaldı. Çin ve Tayvan’a bağlı olan Apple’ın hisseleri de yüzde 9 düştü. Diğer perakendeciler de zarar gördü ve Target yaklaşık yüzde 10 değersizleşti. Trump’ın ilk başkanlık döneminde AB’nin misilleme olarak ek vergi koyduğu motor üreticisi Harley-Davidson hisseleri yüzde 10’luk bir düşüş yaşadı. Avrupa’da spor giyim markası Adidas’ın hisseleri yüzde 10’dan fazla değer kaybederken, rakibi Puma’nın hisseleri de yüzde 9’dan fazla düştü. Lüks tüketim alanında, mücevher markası Pandora da yüzde 10’dan fazla kayba uğradı, Louis Vuitton ve Moet Hennessy gibi markaları içeren LVMH’nin hisseleri ise yüzde 3 geriledi. Freedom Capital Markets Baş Stratejisti Jay Woods, “Perakendecilerin şu anda büyük bir darbe aldığını görüyoruz çünkü beklenmedik ülkelere de ek vergiler getirildi. Önümüzdeki günlerde piyasada daha fazla dalgalanma yaşanacağını öngörüyoruz” dedi.
