Turkiye çevresindeki on binlerce şehir, önde gelen bir muhalefet politikacının tutuklanmasına karşı Cumartesi günü protesto etti.

Vatandaşlar toplanma yasağına meydan okudu ve muhalefet politikacının destekçileri suçlamaları siyasallaştırılmış olarak tanımladı. Bunlar Turkiye’nin on yıldan fazla bir süredir en büyük protestoları.

İşte kitlesel protestolar ve Turkiye’de neler olduğu hakkında bilmeniz gerekenler.

Turkiye’de neden protestolar var?

İnsanlar, İstanbul’un belediye başkanı Ekrem İmamoglu’nun tutuklanması ve yaklaşan Türk cumhurbaşkanlığı seçimlerinde potansiyel bir muhalefet adayı nedeniyle sokaklara çıktılar.

Destekçileri, suçlamaların siyasallaştırıldığını ve üç yıl içinde cumhurbaşkanlığına koşmasını engellemeyi amaçladığını söylüyor.

Ancak bazı protestocular bunun İmamoglu’dan daha büyük olduğunu ve demokrasi, ekonomi, eğitim ve sağlık sistemleri ile ilgili endişeler de dahil olmak üzere daha geniş mücadeleleri temsil ettiğini söylüyor.

Protestolar ne zaman başladı?

Protestolar Çarşamba günü başladı, aynı gün İmamoglu tutuklandı, binlerce kişi İstanbul Üniversitesi’nde tutuklamayı terk etmek için toplandı.

O zamandan beri Cumartesi akşamı bugüne kadarki en büyük protesto ile devam ettiler.

Ekrem İmamoglu kimdir ve ona ne oldu?

İstanbul belediye başkanı ve Cumhuriyetçi Halk Partisi (CHP) ile bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde potansiyel bir adaydır.

53 yaşındaki çocuk 2019’da göreve başladı ve 2024’te yeniden seçildi.

19 Mart’ta İmamoglu, 100’den fazla insanla birlikte, Türk polisi tarafından yolsuzluk suçlamasıyla tutuklandı ve yasadışı bir siyasi gruba yardım ettiği iddia edildi.

Bir gün önce, İstanbul Üniversitesi diplomasını iptal etmişti, bu da onu cumhurbaşkanı için koşmak için uygun olmayacak. İşletme alanında lisans ve insan kaynakları yönetiminde yüksek lisans yaptı.

Üniversite, Kıbrıs’taki özel bir üniversiteden transfer edildikten sonra diplomasında usulsüzlükler olduğunu iddia etti.

Hareket, CHP’nin 2028 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde adayını seçmeye hazırlanmasından birkaç gün önce geldi.

Ne ile suçlandı?

İmamoglu başlangıçta yolsuzluk, rüşvet ve “terörizm” ile suçlandı.

İstanbul savcıları, İmamoglu’nun Türk Newswire Anadolu Ajansı’na (AA) göre sistematik sahtekarlık, teklif verme, zimmete para geçirme ve rüşvet alan bir suç örgütüne liderlik ettiğini söyledi.

Ayrıca Turkiye, ABD ve Avrupa Birliği’nin bir terörist grup olarak düşündüğü Kürdistan İşçi Partisi’ne (PKK) yardım etmekle suçlandı.

AA, “Savcılar, İmamoglu’nun Türkiye’nin Mart 2024 yerel seçimlerinden önce, terörist bir PKK varlığı olan Halkın Demokratik Kongresi’ne (HDK) bağlı bir ‘kentsel fikir birliği’ girişimine katıldığını iddia ediyor.

Türk medyasına göre, “kentsel fikir birliği”, Kürt aktörlerine belediye siyasetinde daha fazla etki sağlama çabasıydı.

Pazar günü mahkeme, İmamoglu’nun yolsuzluk suçlamalarında yargılanmadan kefalet olmadan hapse atıldığına karar verdi.

Ancak “terörizm” suçlamaları düşürüldü. Bir Türk mahkemesi yolsuzluk suçlamalarını üstlenerek: “Silahlı bir terör örgütüne yardım etmekten güçlü bir şüphe olmasına rağmen, mali suçlar için tutuklanacağına (tutuklanması) bu aşamada gerekli görülmemiştir.”

İmamoglu’nun “terör” suçlamalarıyla suçlanmadığından, mahkeme İstanbul belediyesine bir hükümet mütevelli heyeti atayamayacak, Al Jazeera’nın Sinem Koseoglu, belediye başkanının belediye konseyinden seçileceğini de sözlerine ekledi.

Şimdiye kadar bu suçlamalar hakkında ne dedi?

İmamoglu suçlamaları reddetti.

Reuters haber ajansı tarafından görülen bir belgeye göre İmamoglu, Cumartesi günü bir duruşma sırasında savunmasında, “Bugün sorgulamam sırasında, ben ve meslektaşlarımın hayal edilemez suçlamalar ve iftiralarla karşı karşıya kaldıklarını görüyorum,” dedi.

“Tüm iddiaları şiddetle reddediyorum.”

Eski adıyla Twitter’daki X’deki sayfasında yayınladı ve uluslararası aktörlere kendisine ve sokaklara çıkan protestoculara teşekkür etti.

Bir annenin kalbi en derin gerçeği konuşur.

Türkiye’nin tüm anneleri ve çocukları ve gelecekleri için ısrar etmeliyiz. pic.twitter.com/lto9h8tccd

– Ekrem İsamoğlu (International) (@imamoglu_int) 20 Mart 2025

Başkan Erdoğan ne dedi?

Cuma günü, Turkiye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, adalet sisteminin işini müdahale etmeden yapmasına izin verilmesi gerektiğini söylediği halka açık bir konuşma yaptı.

Protestoları kınadı, onları “sokak terörü” olarak etiketledi ve “Kamu düzeninin bozulmasını kabul etmeyeceğiz.

Erdoğan, “Hırsızlık, yağma, kanunsuzluk ve sahtekarlığı savunmak için mahkeme salonları yerine sokaklara işaret etmek ciddi bir sorumsuzluk” dedi.

“Şimdiye kadar sokak terörizme teslim olmadığımız gibi, gelecekte de vandalizme boyun eğmeyeceğiz.”

Chp’ye çökmüb’ü avuç paragözün asirliK partiyi parmoğda oynatmash, “gazi’nin emsaneti” diyekek chp’a oy oy veren insanlarmiZi da ümüzor.

Emin Olun, Samimi chp’li VatandAhlarmiZ da Iskiy Skandalezdan 32 YiL Sonra Ayra Ayra Ayra Rezilliklere Tekrar Şahit Olmayı Içlerine Sindiremiyor. pic.twitter.com/1d4uvcwooe

– RECEP Tayyip Erdoğan (@rterdogan) 22 Mart 2025

Tercüme: CHP’ye bağlı bir avuç açgözlü insanın, yüzyıllık partiyi manipüle etmesi, “Ghazi’nin mirası” olduğunu söyleyerek CHP’ye oy veren halkımızı da üzüyor.

Emin olun, samimi CHP vatandaşlarımız, İSKİ skandalından 32 yıl sonra tekrar aynı utançlara tanık olamaz.

Protestolar ne kadar büyük?

İstanbul’un sokaklarına en az on binlerce kişi aldı.

Muhalefet lideri Ozgur Ozel, protestoya 300.000’den fazla insanın katıldığını ve insanların tek bir yerde olmasını engelleyen yol ve köprü kapanmaları nedeniyle ülkenin en büyük şehrinin çeşitli yerlerinde toplandıklarını söyledi.

Bunlar, 2013’teki Gezi Park gösterilerinden bu yana İstanbul’un en büyük hükümet karşıtı protestoları.

Protestocular, Pepper Spray ile cevap veren Türk polisine taş ve parlama fırlattılar. Turkiye’nin başkenti Ankara’da protestocular polis su topları ve göz yaşartıcı gazı ile karşılandı.

Turkiye’nin içişleri bakanı Ali Yerlikaya, Cumartesi gecesi protestolarından sonra 323 kişinin gözaltına alındığını söyledi.

“Toplumsal düzeni ihlal etmek, halkın barışını ve güvenliğini tehdit etmek ve kaos ve provokasyon sürdürmek isteyenler için hoşgörü olmayacak” dedi.

Başkanlık seçimi ne zaman?

Bir sonraki planlanan seçim 2028’de.

Ancak erken seçimlerin muhtemel olduğu düşünülmektedir.