PANDEMİ SONRASI DİNAMİKLER
Pandemi süreci ile birlikte konut ve otomotiv sektörlerinde büyük bir dalgalanma yaşanıyor. Döviz kurlarındaki artış, yükselen faiz oranları ve enflasyonun zirve yapması piyasaları ciddi şekilde altüst etti. Bu ortam, aynı zamanda fırsatçılığı da beraberinde getiriyor. 2022’nin başlangıcı itibarıyla, bir malın gerçek fiyatını tahmin etmek oldukça zor bir hâle geldi. Aynı binada bulunan iki farklı satılık veya kiralık konut fiyatları arasında büyük farklar oluştu. Bu durum otomotiv sektörü için de geçerli oldu. Hükümet, bu gelişmelere karşı çeşitli adımlar atmayı hedefliyor. İlk olarak otomotiv sektöründe stokçulara yönelik denetimler uygulandı. Fahiş fiyat artışları dengeye oturdu ve piyasa istikrara kavuştu. Ardından, konut piyasasına müdahale edilerek kiralık konutlardaki yıllık artışlar için yüzde 25 zam limiti getirildi. Yüksek kâr hırsıyla hareket edenler tespit edilerek ceza uygulandı.
SAHTE İLANLARIN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ
Ancak sektörde başka bir sorun daha mevcut; sahte ilanlar. İster ev sahibi, ister emlakçı olsun, ilan sitelerine yüksek fiyatlardan sahte ilanlar giriliyor ve bu durum mevcut konut fiyatlarını yükseltiyor. Ev almak veya kiralamak isteyenler ilan sitelerine baktıklarında bu şişirilmiş fiyatları referans alıyor. Bu durum, sektörde ciddi bir balon oluşturmuş durumda. Konuyla ilgili denetimler artırıldı ve birtakım tedbirler alındı. İlan siteleri de dâhil birçok kişi ve kuruma ceza uygulandı. Nihayetinde, Bakanlık 1 Ocak’ta vatandaşı yanıltan ilanların önüne geçmek amacıyla Emlak İlan Doğrulama Sistemi’ni (EİDS) devreye almayı planlıyor. Böylelikle emlak ilanlarının yalnızca mülk sahibinin e-Devlet üzerinden yetkilendirdiği kişiler tarafından girilmesi zorunlu hale gelecek.
Ticaret Bakanlığı, bunun üzerine yeni bir adım attığını duyurdu. 7 Nisan itibarıyla kiralık ilanlar için zorunlu hale getirilen EİDS’in, satılık konut ve iş yeri ilanları için de geçerli olacağı belirtildi. Ticaret Bakanlığı, emlak ve otomotiv sektörlerinde adil, rekabetçi ve istikrarlı bir piyasa yapısının oluşturulması, kaliteli hizmet sunumu ve tüketici mağduriyetlerinin önüne geçilmesi için taşınmaz ve taşıt ilanlarının yayımlandığı ilan platformlarında kimlik ve yetki doğrulama yükümlülüğünün getirilmesine yönelik çalışmalar yapıyor. Sistem, 1 Ocak itibarıyla ilk aşamada kiralık taşınmaz ilanları için zorunlu olacak şekilde devreye alındı ve bu uygulama ile kimlik bilgilerini doğrulamayan kişilerin emlak portalları üzerinden ilan vermesi engellendi. Bakanlık ekipleri, denetimlerinin ilk aşamasında, düzenlemeye aykırı ilan yayımlayan bir şirketin iki ayrı ilan platformuna 1 milyon 200 bin lira idari para cezası uyguladı.
SEKTÖRDEKİ DEĞİŞİMİN YANSIMALARI
Yeni sistem ile hem kiralık hem de satılık konut ve iş yeri ilanları, yalnızca mülk sahibinin e-Devlet üzerinden yetkilendirdiği kişiler tarafından girilebilecek. Bu düzenleme ile sahte ilanlar, fiyat manipülasyonları ve piyasa spekülasyonlarının engellenmesi hedefleniyor. Gayrimenkul sektöründe önemli bir reform olarak değerlendirilen bu sistem, hem tüketicilerden hem de sektör üyelerinden büyük destek görüyor. Gayrimenkul uzmanları, bu adımın sektörde uzun süredir beklenen bir düzenleme olduğunu belirterek, “Özellikle son yıllarda sahte ilanlar ve fahiş fiyat artışları büyük bir sorun hâline gelmişti. EİDS sayesinde piyasada daha gerçekçi fiyatlar görebileceğiz ve tüketiciler daha güvenli alım-satım ve kiralama yapabilecek” diyor. Tüketici dernekleri de konuyu destekliyor. Açıklamalarda, “Piyasada yanıltıcı ilanlar sebebiyle birçok insan mağdur oluyordu. Vatandaşlar gerçekte var olmayan veya şişirilmiş fiyatlarla listelenen gayrimenkuller yüzünden hem zaman kaybı yaşıyor hem de maddi zarara uğruyordu. Bu yeni sistemle beraber ilanların doğruluğu sağlanacak ve güvenilir bir alışveriş ortamı oluşacak. EİDS, hem alıcıyı hem de satıcıyı koruyarak daha adil bir piyasa ortamı sunuyor. Özellikle ilk kez ev veya işyeri satın alacak kişiler için bu düzenleme büyük bir güvence sunuyor. Artık ilanların doğruluğunu sorgulamak yerine, yatırım yaparken daha bilinçli kararlar verilebilecek” deniliyor.
