Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 23 Ekim 2023’te Diyarbakır’da düzenlenen toplu açılış töreninde, cezaevinin kültür merkezi ve müze olarak yeniden düzenleneceğini açıklamış, “Son ziyaretimde cezaevi için verdiğimiz sözü tuttuk. Cezaevi boşaltıldı, projeler hazırlandı. Müzeden kütüphaneye, kültür ve sanat birimlerine kadar birçok alan yer alacak bu yapı, Diyarbakır’ımıza hayırlı olsun” ifadelerini kullanmıştı.

Bu açıklamanın ardından cezaevinde bulunan 270 tutuklu ve 170 personel, kentteki diğer cezaevlerine nakledildi. Dönemin Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, cezaevinin kapısına sembolik bir kilit vurarak anahtarı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’a teslim etti.

BETON DUVARLAR KALDIRILDI, ASLINA UYGUN RESTORASYON BAŞLADI

Cezaevinin etrafında güvenlik amacıyla kurulan, 2 metre genişliğinde ve 3 metre yüksekliğinde olan 7 tonluk beton bloklar da 27 Ekim itibarıyla kaldırıldı. Cezaevi, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Diyarbakır Müze Müdürlüğü’ne devredildi.

Toplam 49 bin 204 metrekarelik alana sahip olan yapının 16 bin 462 metrekarelik kısmı kapalı alan olarak planlandı. 5 bloktan oluşan yapının içerisinde iki ayrı giriş kapısı yer alacak. Cezaevine sonradan eklenen askeri gazino, lojman gibi yapılar yıkılırken, bazı yapıların yıkımı için kurul kararı çıkarıldı, bazı bölümlerin ise güçlendirme çalışmalarıyla korunması hedefleniyor.

2023 yılında lazer tarama yöntemiyle detaylı belgelenmesi yapılan cezaevinde, 1980 sonrasında inşa edilen koğuş ve hücreler de kaldırıldı. Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalarla cezaevinin orijinal haline sadık kalınarak iki etaplı restorasyon süreci başlatıldı.

İLK ETAP HAZİRAN’DA TAMAMLANACAK

“Anı ve Etnografya Müzesi” olarak yeniden hayat bulacak yapı, yakın tarihin tanığı olmasının yanı sıra, kültürel belleği canlı tutan önemli bir merkez haline gelecek. Projenin ilk etabının Haziran 2025’te tamamlanması planlanıyor.