Günümüzün koşuşturmalı yaşamında birçok insan, stresli ofis ortamlarından kaçmak isterken kendini bir anda piksel piksel bir tarlada domates ekerken buluyor. Stardew Valley ve Hay Day gibi oyunlarda yaptığımız şeyler, aslında bir dizi tekrar eden görevden ibaret ama buna rağmen bizi rahatlatıyor ve içine çekiyor. Gerçek hayattaki işler sıkıcı ve yıpratıcı gelirken, neden sanal dünyada aynı şeyleri yapmaktan keyif alıyoruz? Cevap, tamamen bizim seçimlerimizle ilgili olabilir. Bu seçim özgürlüğü, tahmin ettiğimizden daha büyük bir fark yaratıyor.
Oyunlardaki işlerin bu kadar tatmin edici olmasının sebebi ne olabilir?
Psikolog Jamie Madigan’a göre gerçek işlerin çoğunda belirsizlik, başarısızlık korkusu ve stres gibi olumsuzluklar varken, oyunlar tam tersine her şeyin kontrol edilebilir olduğu bir ortam sunuyor. Oyunlar size net hedefler, açık geri bildirimler, başarılabilir zorluklar ve öngörülebilir ödüller veriyor.
Bir oyuncunun neden tekrar tekrar aynı taşı kırdığını veya neden bininci kere balık tuttuğunu açıklamak zor değil çünkü bunu kendi istedi. Stardew Valley, oyuncuya kendi çiftliğini istediği gibi kurma, geliştirme ve düzenleme özgürlüğü veriyor. Bu kontrol hissi, gerçek hayatta çoğu zaman elimizde olmayan ama oyunlarda bize bolca sunulan bir duygu.
"Çünkü bunu sen seçtin." Tek başına bu cümle bile yeterli olabilir.
Örneğin Stardew Valley’in hikayesi de bu özgürlüğü destekleyen bir zemin oluşturuyor. Oyuna, modern hayatın yoruculuğu altında ezilmiş bir karakter olarak başlıyoruz ve büyükbabamızın bıraktığı çiftlik sayesinde şehirden uzaklaşıp doğayla yeniden bağ kuruyoruz. Araştırmalar, bu tür oyunların zihinsel sağlığa iyi geldiğini gösteriyor; özellikle stres, kaygı, yas süreci, ailevi problemler gibi durumlarda Stardew Valley’in birçok oyuncuya nefes alma alanı sunduğu gözlemlenmiş.
Oyuncular, oyun içinde üretken olup gelişme kaydettiklerinde, başarı hissi gerçek hayatta eksik kalan tatmin duygusunun bir tür telafisi haline geliyor. Aslında oyun, bize gerçek hayatta yaşamadığımız bir başarı ve huzur deneyimi yaşatıyor.
Peki bu kadar "iş" neden oyunlarda bize keyif veriyor ama gerçek hayatta süründürmeye yetiyor?
Asıl fark, zorunluluktan çok isteklilikte yatıyor. Gerçek hayatta yapılması gereken işler çoğunlukla zorunlu, baskı altında ve karşılığında net bir ödül sunmayan yükümlülüklerken; oyunlardaki işler tamamen gönüllülük esasına dayanıyor. O yüzden oyuncular, gerçek dünyanın gerginliğinden uzaklaşıp tarla sürebildikleri bir evrende kendilerini daha huzurlu hissedebiliyor.
Hayatın getirdiği belirsizliklerden kısa süreliğine uzaklaşmak, Stardew Valley gibi oyunların sunduğu sanal emek ve sanal huzur sayesinde mümkün hale geliyor. Belki de bu yüzden gerçek dünyada yoruluyoruz ama piksel çiftliklerde dinleniyoruz.
İlginizi çekebilir:
Uyku Felci Yaşayan İnsanlar Neden Hep Şapkalı Bir Gölge Görüyor?
Heyecanlandığımızda veya Korktuğumuzda Neden İstemsizce Titreriz?
Soğuk Havalarda Neden Daha Sık Tuvalete Gideriz?
