ABD yönetiminin düzensiz göçmen ve fentanil akışını gerekçe göstererek Kanada ve Meksika'dan ithal edilen mallara getirdiği yüzde 25 oranındaki gümrük vergileri 4 Mart itibarıyla yürürlüğe girerken, Çin mallarına uygulanan mevcut tarifeler de 2 katına çıkarılarak yüzde 10'dan yüzde 20'ye yükseltildi.
Tarifelerle karşı karşıya kalan 3 ülke Trump'ın tarifelerine misilleme önlemlerle karşılık vereceklerini açıklarken, bu durum küresel piyasalarda ticaret savaşına ilişkin endişeleri artırdı.
Trump yönetimi yetkilileri Kanada ve Meksika'ya yönelik yürürlüğe giren tariflerin bir ticaret savaşından ziyade "uyuşturucu savaşının" parçası olduğunu belirterek, ticaret politikasıyla ilgili diğer tarifeler için 2 Nisan'a işaret etti.
Ayrıca ABD Başkanı Trump, birçok kez, ülkelerin tarifelere misillemeyle karşılık vermesi durumunda gümrük vergilerini daha da artıracağını belirtti.
ABD, toplam ticaretinin yüzde 40'ından fazlasını Kanada, Meksika ve Çin ile yapıyor
ABD'nin en büyük ticaret partnerlerinden Kanada, Meksika ve Çin'e uyguladığı tarifeler ve ardından atılan misilleme adımları ABD'nin bu ülkelerle yaptığı yaklaşık 2,2 trilyon dolarlık mal ticaretini tehlikeye attı.
ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ülkenin Meksika ile mal ticareti hacmi, 2024'te yaklaşık 506 milyar doları ithalat ve 334 milyar doları ihracat olmak üzere 840 milyar doları buldu. Meksika'ya verilen mal ticareti açığı, 172 milyar dolara yaklaştı.
Kanada'dan yapılan ithalat geçen yıl yaklaşık 413 milyar dolar, bu ülkeye ihracat da 349 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. ABD'nin Kanada ile ticaret hacmi 762 milyar doları geçerken, bu ülkeye verdiği mal ticareti açığı 63 milyar dolar oldu.
ABD'nin 2024'te söz konusu 3 ülke arasında en düşük mal ticareti hacmine sahip olduğu ülke 582 milyar dolarla Çin olmasına rağmen, Çin'e verilen açık 295 milyar doları aştı. ABD'nin Çin'e ihracatı yaklaşık 144 milyar dolar olarak hesaplanırken, bu ülkeden 439 milyar dolara yakın mal ithalatı yapıldı.
Böylelikle ABD'nin toplam ticaretinin yüzde 40'ından fazlasını gerçekleştirdiği Kanada, Meksika ve Çin'e verdiği mal ticareti açığı, yaklaşık 531 milyar dolar olarak hesaplandı.
Trump'ın hamleleri yakından izleniyor
Kanada, Çin ve Meksika'ya yönelik tariflerin yanı sıra Trump'ın gündeminde ABD'nin ithal ettiği otomobil, ilaç ve çiplere tarife uygulamak, Avrupa Birliğine (AB) yüzde 25 gümrük vergisi getirmek, doların yerini alacak bir para birimi oluşturmaya çalışmaları durumunda BRICS ülkelerine yüzde 100 tarife başlatmak gibi konular da yer alıyor.
Trump'ın ticaret politikasıyla ilgili gelişmeler ve atacağı adımlar yakından takip edilirken, ekonomistler, agresif ticaret hamlelerinin, küresel olarak enflasyonu tetiklemek dahil olumsuz sonuçlara neden olabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü'nün (PIIE) analize göre, Trump'ın Kanada, Meksika ve Çin'e uyguladığı tarifelerin ortalama bir ABD hanehalkına yılda 1.200 dolardan fazla maliyete yol açacağı öngörülüyor.
"Enflasyon beklentilerinde artışlar olabilir"
American Enterprise Institute (AEI) kıdemli uzmanı Steven Kamin, tarifelerin hem enflasyona hem de daralmaya neden olabileceğini belirtti.
Enflasyonun üç ülkeden yapılan nihai ürün ve ara girdi ithalatının daha yüksek maliyetli olmasından kaynaklanacağını anlatan Kamin, reel hanehalkı gelirindeki azalma, daha yüksek üretim maliyetleri, tedarik zincirlerinin bozulması ve gelecekteki tarifelere ilişkin daha büyük belirsizliğin de daralmaya neden olacağını kaydetti.
Kamin, tarifelerin enflasyon üzerindeki doğrudan etkisine ilişkin tahminlerin bir ya da iki yıla yayılmış olarak 0,50 ila 0,75 puan civarında olduğunu ifade ederek, "Ancak son dönemde enflasyonda yaşanan artış, işletmeleri ve çalışanları fiyatlara karşı geçmişte olduğundan daha duyarlı hale getirirse, enflasyon beklentilerinde artışlar olabilir ve bu da daha yüksek enflasyonun daha uzun sürmesine neden olabilir." diye konuştu.
Steven Kamin, ticari gerilimlerdeki bu tırmanışın tedarik zincirinin yeniden düzenlenmesi veya yeni ticari ittifaklar gibi daha geniş jeopolitik veya ekonomik değişimlere yol açabileceğini söyledi.
Gümrük tarifelerinin ABD-Meksika-Kanada anlaşmasının feshine işaret ettiğini dile getiren Kamin, "Bu da üç Kuzey Amerika ülkesi arasında bir dizi ekonomik ve siyasi konuda iş birliğinin azalmasına yol açıyor. Benim beklentim, bu gümrük vergilerinin yarattığı kaosun, en azından otomobiller için, Meksika ve Kanada'ya uygulanan gümrük vergilerinin hafifletilmesine yol açacağı yönünde." ifadelerini kullandı.
