Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) tam 9 ay boyunca mahsur kalan ABD’li astronotlar Suni Williams ve Butch Wilmore, nihayet Dünya’ya döndü. Ancak dönüşleri, bilim insanlarını endişelendiren ciddi sağlık sorunlarını da beraberinde getirdi. İskelet ve kas sistemi zayıflayan astronotlar, yürümekte zorlanırken, ‘bebek ayağı’ sendromu gibi şaşırtıcı etkilerle karşı karşıya kaldı.

9 Aylık Mahsuriyetin Ardından 17 Saatlik Zorlu Yolculuk

NASA astronotları Williams ve Wilmore, Haziran 2024’te Boeing’in Starliner kapsülüyle ISS’ye bir haftalık test uçuşu için gitmişti. Ancak teknik arızalar nedeniyle kapsülün dönüşü defalarca ertelendi ve astronotlar, planlanandan 9 ay daha uzun süre uzayda kalmak zorunda kaldı.

Bekleyişin ardından, iki astronot ve onlara eşlik eden NASA astronotu Nick Hague ile Rus kozmonot Alexander Gorbunov, 17 saat süren bir yolculuk sonrası Florida’nın Körfez Kıyısı açıklarında suya iniş yaptı.

Gemiye alınan kapsülden Hague ve Gorbunov yürüyerek çıkarken, Williams ve Wilmore sedyeyle taşınarak sağlık kontrolüne alındı.

‘Bebek Ayağı’ Sendromu: Astronotların Yürüyüşü Bile Acı Verici Olabilir!

Yerçekimsiz ortamda uzun süre kalan astronotların vücutları Dünya şartlarına uyum sağlamakta zorlanıyor. Bunlardan en ilginci ise ‘bebek ayağı’ sendromu!

Yerçekiminin olmadığı ISS ortamında ayak tabanları baskıya maruz kalmadığı için, nasırlar ve deri sertleşmesi zamanla kayboluyor. NASA eski astronotu Leroy Chiao, bu durumu şöyle açıklıyor:

“Uzayda 6 ay ila 1 yıl geçirdiğinizde, ayaklarınızdaki sert deri yavaş yavaş soyuluyor. Dünya’ya döndüğünüzde ise ayaklarınız bebek gibi yumuşacık oluyor ve yürümek inanılmaz acı verici hale geliyor.”

Astronotların ayaklarının yeniden sertleşmesi ve eski dayanıklılığına kavuşması haftalar, hatta aylar sürebiliyor.

Yerçekimine Dönüş: Şiddetli Baş Dönmesi, Kas Kaybı ve Kalp Küçülmesi

Ancak sorun sadece ayak tabanlarıyla sınırlı değil. Yerçekimine yeniden alışmak, tüm vücut için sancılı bir süreç.

•Denge Kaybı ve Baş Dönmesi: Uzayda beyin, vücudu dengelemek için fazla çalışmadığından Dünya’ya dönüşte astronotlar şiddetli baş dönmesi ve mide bulantısı hissediyor. NASA eski astronotu Terry Virts, “Gerçekten yoğun bir baş dönmesi yaşıyordum. Düzgün yürüyemiyordum” diyerek bu durumu açıklıyor.

•Kas ve Kemik Kaybı: Uzayda kullanılmayan kaslar hızla zayıflıyor ve vücut, gereksiz bulduğu kas dokularını eritmeye başlıyor. Bacak kasları ve sırt kasları en çok etkilenen bölgeler.

•Kalp Küçülmesi: Yerçekimi olmadığı için kalp, kan pompalamak için fazla zorlanmıyor ve zamanla küçülüyor.

•Görme Problemleri: Vücut sıvıları yerçekimsiz ortamda farklı şekilde hareket ettiği için göz sinirine baskı yaparak görüşü bulanıklaştırabiliyor.

•Psikolojik Etkiler: Uzun süre küçük bir alanda kapalı kalmak kaygı ve depresyon riskini artırıyor.

Astronotlar Nasıl İyileşecek?

Uzaydan dönen astronotlar, aylar sürecek sıkı bir rehabilitasyon programına giriyor. Fiziksel terapi, kardiyo egzersizleri ve kas güçlendirme çalışmalarıyla vücutlarını yeniden inşa etmeleri gerekiyor.

Boeing’in Starliner kapsülündeki teknik aksaklık nedeniyle 9 ay boyunca mahsur kalan astronotlar, belki de beklediklerinden daha büyük sağlık sorunlarıyla karşılaşacak. Ancak bilim insanları, bu deneyimin gelecekteki uzun uzay yolculukları için önemli dersler sunduğunu belirtiyor.

Peki, uzayda daha uzun süre geçirecek astronotlar için çözüm ne olacak? Mars yolculuğu planları bu gelişmelerden nasıl etkilenecek? Önümüzdeki yıllarda bu soruların yanıtları büyük önem taşıyacak.