1 | 9

Gündeme gelen aort damarı yırtılması tıpkı bir sinsi düşman gibi ani ve ölümcül sonuçlara yol açabiliyor. Çoğu zaman kalp kriziyle karıştırılan bu rahatsızlık özellikle yüksek tansiyon hastalarında sessizce gelişip, saniyeler içinde ölümle sonuçlanabiliyor. İşte aort yırtılması hakkında bilinmesi gereken hayati detaylar.

2 | 9

Sabah'ta yer alan habere göre genellikle hiçbir belirti vermeden ilerleyen bu ölümcül rahatsızlık çoğu zaman kalp krizi ile karıştırılıyor. Özellikle yüksek tansiyon hastalarında görülme sıklığı daha fazla olan aort yırtılması zamanında teşhis edilmediğinde saniyeler içinde hayatı sona erdirebiliyor.

3 | 9

Aort Damarı Nerededir ve Ne İşe Yarar?

Aort insan vücudundaki en büyük atardamardır. Kalbin sol karıncığından (sol ventrikül) çıkarak göğüs boşluğundan geçer, karnın altına kadar uzanır ve burada dallanarak daha küçük damarlara ayrılır. Bu devasa damar, oksijen açısından zengin temiz kanı akciğerlerden alarak beyin, kalp, böbrekler ve diğer tüm organlara taşır.

4 | 9

Sistemin kalbi konumundaki aort, bir anlamda hayatın sürdürülebilirliğini sağlayan ana taşıyıcıdır.

5 | 9

Aort Yırtılması Nasıl Gerçekleşir?

Aort yırtılması tıbbi literatürde iki farklı biçimde karşımıza çıkar: İlki "aort diseksiyonu" olarak bilinir ve aortun iç duvarında meydana gelen bir yırtılma sonucu kan, damar duvarı katmanları arasına sızarak burada bir kesecik oluşturur.

6 | 9

İkinci ve daha ölümcül olanı ise aortun tamamının patlamasıyla gerçekleşir. Bu durumda kan göğüs boşluğuna ya da karın içine aniden boşalır. Hastanın hastaneye dahi yetişmesi çoğu zaman mümkün olmaz. Ölüm ani gerçekleşir ve çoğunlukla kalp krizi zannedilir.

7 | 9

Belirtileri Neler? Sessizce Gelişip Aniden Vurabilir

En belirgin belirtisi ani ve şiddetli göğüs ağrısıdır. Hastalar bu ağrıyı, "sanki iç organlarım yırtılıyor" şeklinde tanımlar. Ağrı genellikle yırtığın başladığı noktada başlar ve damar boyunca yayılır. Bazı vakalarda bu ağrı sırta veya karın bölgesine de vurabilir. Baş dönmesi, nefes darlığı, bayılma, bulantı ve bilinç kaybı da sıkça gözlemlenen belirtiler arasındadır. Ancak tehlikeli olan kısmı; bazı durumlarda hiçbir belirti vermeden ilerlemesidir.

8 | 9

Kimler Risk Altında?

Aort yırtılması riski en çok şu kişilerde görülmektedir:

Hipertansiyon (yüksek tansiyon) hastaları

Ailede aort diseksiyonu geçmişi bulunanlar

Marfan sendromu gibi bağ dokusu hastalıkları olanlar

Yoğun fiziksel aktivite yapan ileri yaş bireyler

Göğse ani darbe (trafik kazası, yüksekten düşme) geçirenler

Özellikle ileri yaş erkek bireyler risk grubunun başında gelirken, yüksek tansiyonun kontrol altına alınmaması bu riskleri katlamaktadır.

9 | 9

Teşhis Neden Zor?

Aort diseksiyonu çoğu zaman kalp kriziyle karıştırılır. EKG ve kan testlerinde net bir anormallik saptanamayabilir. Bu nedenle kesin teşhis için bilgisayarlı tomografi (BT), manyetik rezonans (MR) ya da transözofageal ekokardiyografi (TEE) gibi görüntüleme yöntemlerine başvurulması gerekir. Ne yazık ki, birçok vaka zamanında tespit edilemeden ölümle sonuçlanmaktadır.

Tedavi Süreci: Zamanla Yarış

Aort yırtılmasının tedavisi yalnızca cerrahi müdahale ile mümkündür. Yırtılmış olan damarın yerine sentetik (suni) damar takılır. Bu işlem genellikle 5-6 saat süren, oldukça uzun ve karmaşık bir ameliyattır. Cerrahlar aynı anda birden fazla bölgeye müdahale etmek zorunda kalabilir. Hastaya ameliyat esnasında sürekli kan verilmesi gerekebilir; bu da yeterli kan tedarikinin yaşamsal önem taşıdığı anlamına gelir.

Bazı özel diseksiyon vakalarında, eğer yırtılma ana damarın başlangıç noktasında değilse, ilaç tedavisiyle tansiyon kontrol altına alınarak cerrahiye gerek kalmadan hasta izlenebilir. Ancak bu karar, ancak hastanın genel durumu ve yırtığın yeri dikkate alınarak verilir.

(Fotoğraflar: Takvim Foto Arşiv)