Dünya’dan yüz milyonlarca ışık yılı uzaklıktaki daha önce sessiz kalan bir süper kütleli kara delik, gökbilimcilerin bugüne kadar gözlemlediği en güçlü X-ışını patlamalarından birini yaşadı. Bu olağanüstü olay, evrenin karanlık bölgelerindeki sırları biraz daha aydınlatıyor.
Evrenin derinliklerinden gelen bir kozmik uyanış, gökbilim dünyasında heyecan yarattı. Dünya’dan yaklaşık 300 milyon ışık yılı uzaklıkta yer alan bir galaksinin merkezindeki süper kütleli kara delik, sessizliğini onlarca yıl sonra bozdu. Bu dev kozmik yapının X-ışını patlamalarıyla yeniden aktif hâle gelmesi, bilim insanları için eşine az rastlanan bir gözlem fırsatı yarattı.
Kara deliğin ani uyanışı, gökyüzünü tarayan uzay teleskopları sayesinde fark edildi. Özellikle NASA’nın Swift X-ışını teleskobunun verileri, galaksinin merkezinde başlayan bu olağanüstü hareketliliği ortaya koydu. Ansky adı verilen bu kara delik, kısa süreli ama çok güçlü ışımalarla dikkat çekiyor. Bu patlamalar, bilim insanlarının yarı periyodik parlama (QPE) adını verdiği bir fenomene işaret ediyor.
Normalde bir kara delikten bu kadar düzenli ve şiddetli X-ışını patlamaları görmek oldukça sıra dışı. Massachusetts Teknoloji Enstitüsünden (MIT) araştırmacı Johin Chakraborty’e göre Ansky’nin oluşturduğu bu patlamalar, bilinen QPE örneklerinden yaklaşık on kat daha büyük ve parlak. Hatta her bir patlamanın, benzer olaylara kıyasla yüz kat daha fazla enerji açığa çıkardığı belirtiyor.
Chakraborty, Ansky’nin periyodik parlamalarının yaklaşık 4,5 gün sürdüğünü ve bu sürenin şimdiye dek gözlemlenen en uzun QPE döngüsü olduğunu vurguluyor. Bu durum, kara deliklerin nasıl enerji salımı yaptığına dair mevcut teorilerin sorgulanmasına neden oldu.
Bilimsel Açıdan Avantaj Sağlıyor
Kara delikler genellikle çevresindeki maddeyi yutarak enerji üretir. Ancak bu denli düzenli ve yoğun patlamalar, henüz tam olarak çözülememiş dinamiklerin devreye girdiğini gösteriyor. Üstelik bu kez olayın gerçek zamanlı izlenebiliyor olması, bilimsel analiz açısından büyük bir avantaj sağlıyor.
Ansky’nin uyanışı gökbilimciler için yalnızca etkileyici bir manzara değil, aynı zamanda evrenin karanlık bölgelerinde neler olup bittiğine dair ipuçları taşıyan bir pencere. Bu kozmik fenomenin nedenleri üzerinde çalışmalar sürerken bilim insanları aynı zamanda X-ışını patlamalarının gelecekteki etkilerini de analiz etmeye hazırlanıyor.
Kaynak: Haber Merkezi
