Düşük cinsel istek, vajinal kuruluk ve aşırı ruh hali değişimleri... Bunlar, kadınların menopoz döneminde sıkça yaşadığı belirtilerden sadece birkaçı.

Bu değişim süreci, menopozdan on yıl önce başlayabiliyor. Bu dönem perimenopoz olarak adlandırılıyor.

Kanada, Vancouver'da yaşayan ve perimenopoz sürecinden geçen 40'larının ortasındaki Susan "Cinsel ilişki çok acı verici hale geldi" diyerek kendi yaşadıklarını anlatıyor:

"Hâlâ cinsel isteğim var ama ağrı her şeyi mahvediyor. Başta ne olduğunu anlayamadım ve açıkçası bunu doktoruma dile getirmem biraz zaman aldı."

Artan yaşam süresiyle birlikte, kadınlar hayatlarının üçte birini menopoz sonrası dönemde geçirebiliyor.

Hormon seviyelerinin düşmesiyle birlikte regl dönemlerinin sona ermesine menopoz deniyor.

Kadının üreme döneminin bittiği bu süreç, birçok fiziksel ve psikolojik değişikliği beraberinde getirebiliyor.

İngiltere'de pratisyen hekim ve sağlık eğitimcisi olan Dr. Aziza Sesay, vajinal kuruluğun östrojen hormonunun azalmasına bağlı olarak geliştiğini ve bunun cinsel ilişki sırasında ağrıya yol açtığını söylüyor.

Ancak, birçok kültürde kadınların seks hakkında konuşmasının hâlâ tabu olduğunu belirterek "Hâlâ ağrılı cinsel ilişkiyi normal sanan kadınlar var ve heteroseksüel ilişkilerde erkeği memnun etmek için bu acıya katlanmak zorunda olduğumuza inananlar var" diyor.

Dr. Sesay, bu tür inançların kadınların bu sorunları doğrudan dile getirmemesine neden olduğunu belirtiyor ve "Bu yüzden birçok kadın sessizce acı çekmeye devam edebiliyor" diyor.

Hormonlar ve gizli belirtiler

Dr. Sesay, libidodan, östrojenin yanı sıra yumurtalıkların salgıladığı testosteronun da sorumlu olduğunu ve bu hormonlar azalmaya başladığında cinsel istekte değişim yaşandığını belirtiyor.

Almanya'da yaşayan 45 yaşındaki Rosie, 30 yaşında yumurtalık kanseri nedeniyle histerektomi (rahmin tamamen alınması) ameliyatı geçirdi. Bu müdahale, onu erken ve zorunlu menopoza soktu.

BBC'ye konuşan Rosie, "Eskiden seksten çok keyif alırdım, ama bir anda her şey gitti, fiziksel uyarılmayı bile hissedemez hale geldim" diyor.

California'da psikolog ve cinsel terapist olan Dr. Nazanin Maali, kadınların çoğunun menopoz döneminde cinsel isteksizlik ve ağrılı ilişki nedeniyle kendisine başvurduğunu söylüyor.

Dr. Maali bu durumu, "Çoğu zaman kendilerini sıkışmış hissediyorlar. Ama aynı zamanda cinsel isteği hâlâ olan ama artık penetratif ilişkiyle ilgilenmeyen kadınlar da var" diye açıklıyor.

Ancak cinselliği isteksiz hale getiren tek neden vajinal kuruluk ya da düşük libido değil.

İngiltere'de yaşayan 49 yaşındaki Yas için, sık sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları seks arzusunu yok etmiş.

BBC'ye konuşan Yas, "Cinselliğe olan ilgimi tamamen kaybettim çünkü her ilişki sonrasında çok acı verici enfeksiyonlar geçiriyordum" diyor. Uzun süre doktorlarının bu durumu menopoza bağlamadığını da ekliyor.

Dr. Sesay, idrar yolu enfeksiyonlarının da östrojen eksikliğinin bir yan etkisi olduğunu açıklıyor ve şunları söylüyor:

"İnsanlar östrojeni düşündüğünde sadece adet ya da üreme kısmını akla getiriyor ama östrojen saç folikülünden cilde kadar vücudumuzun her yerinde etkili harika bir hormondur. Vajina ve üretra çevresindeki dokuların nemli kalmasını sağlar. Seviyesi düşünce bu bölgeler kurur, incelir ve enfeksiyona açık hale gelir" diyor.

Birçok kültürde kadının cinselliği sadece üreme üzerinden tanımlanıyor ve bu da menopoz sonrası kadınların cinselliğinin bittiğine dair bir yanılgıya neden oluyor.

Gençliğin kutsandığı toplumlarda menopozun kadınlara bir tür yas duygusu getirdiğini söyleyen Dr. Maali, ancak aynı zamanda "menopoz sonrası hayatının en iyi seksini yaşamaya başlayan danışanlarım da var" diye ekliyor.

Peki ne gibi çözümler var?

Dr. Maali'ye göre "menopozun getirdiği tüm bu zorlukların çözümü var. Tıbbi ya da tıbbi olmayan birçok müdahale, kadınların aktif bir cinsel yaşam sürmesini ve daha fazla haz almasını sağlayabilir."

Londra'da yaşayan 65 yaşındaki Haldita için menopoz, seks hayatının yeniden canlandığı bir dönem olmuş.

Boşanmasıyla aynı döneme denk gelen bu süreçte "43'ümde boşandım, 45-46 gibi perimenopoz başladı. 'Oh be! Sonunda özgürüm' dedim. O zamandan sonra sağlıklı ve heyecanlı bir cinsel hayatım oldu" diyor.

Arzunuzu diri tutmak konusunda Dr. Maali'nin en önemli önerisi şu:

"Cinsellikle ilgili kabullerinizi yeniden değerlendirin.

"Hepimizin kafasında 'seks şöyle olmalı' gibi bir imaj var ama bedenimiz değiştikçe bu zihinsel senaryoyu da güncellemeliyiz. Kendinize şu soruyu sorun: Benim için iyi seks ne demek?"

Ön sevişmenin önemine ve penetratif olmayan haz noktalarının keşfine de dikkat çeken Dr. Maali, "Vajinal dokulardaki değişim hassasiyetin azalmasına yol açabilir, bu yüzden vibratör gibi seks oyuncakları yardımcı olabilir" diyor.

Dr. Aziza Sesay, menopoz belirtileri cinsel yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa yardım istemekten çekinmemenizi öneriyor:

"Gerekirse doktorunuzu değiştirin, pes etmeyin, utanmayın."

Dr. Sesay'e göre en yaygın tedavi şekli Hormon Replasman Tedavisi (HRT).

Bu tedavi bantlar, jeller veya haplar şeklinde uygulanabiliyor. Kan dolaşımına giren hormonları alamayanlar için vajina üzerine doğrudan uygulanabilen topikal (yüzeysel) formlar da mevcut.

Yeni Zelanda'da yaşayan Neda, kanseri nedeniyle HRT haplarını kullanamıyordu.

Neda, "Seks hayatımı iyileştirmek istediğimi ısrarla söylediğimde topikal olanını verdiler. Agresif bir kanser teşhisi konulunca doktorlar seks hayatımı öncelik olarak görmedi" diyor.

Dr. Sesay'a göre reçetesiz satılan kayganlaştırıcılar ve vajinal nemlendiriciler de işe yarayabilir ama içeriklerine dikkat edilmesi gerekiyor.

Pelvik taban kaslarında zayıflama yaşayanlar için pelvik taban fizyoterapisi öneriliyor.

Ve menopozda olsun ya da olmasın, Dr. Sesay'ın herkese önerdiği şey şu:

"Yaşam tarzınızı değiştirin. Egzersiz yapın, meyve ve sebze tüketin, alkolü azaltın veya tamamen bırakın. Sigara içmeyin. Kilonuzu koruyun."

Son olarak Dr. Sesay'in en çok vurguladığı şey: Kendine iyi bakmak.

"Özbakım bencillik değildir. Hayatınızdaki stresi azaltmaya çalışın. Kadınlar genelde her şeyi halletmeye çalışıyor, sanki Süper Kadın'mışız gibi. Yardım isteyin, istemiyorsanız bile teklif edilince kabul edin."